SUBDOMEIN
3: CULTUUR VAN DE BURGERIJ
Invalshoek
2: Kunst en esthetica.
Probleemstelling:
Waarom
kun je spreken over een groot belang van de empirische benadering van de
werkelijkheid in de Nederlandse kunsten
en de wetenschap ?
Op welke manier kun je deze empirische benadering van de werkelijkheid in
verband brengen met klassieke theorieën ?
Onderzoeksvragen:
2.1: Over de
Nederlandse schilderkunst is opgemerkt dat er daarbij sprake zou zijn van
selectief realisme. Breng dit in verband met de bovenstaande probleemstellingen
2.2: Waarom waren de
klassieke theorieën van belang voor de kunsten ?
2.3: Op welke
manieren zie je de empirische benadering van de werkelijkheid gecombineerd worden
met de klassieke theorieën in de kunsten
?
Trefwoorden:
empirie/ waarnemingsgerichte opvattingen; realisme / selectief realisme; klassieke
theorieën over esthetica
Bronnen:
Als inleiding lezen:
Kaptein,
H. http://www.wereldorientatie.net/PPP/Wetenschappelijke
revolutie.ppt
Om in te lezen en
niet gebruiken als bron!: http://nl.wikipedia.org/wiki/Humanisme en: http://nl.wikipedia.org/wiki/Empirisme
Over Aristoteles: http://drcwww.uvt.nl/~ljansen/filosoof/gesch/aristote.htm en Descartes:
http://drcwww.uvt.nl/~ljansen/filosoof/gesch/descarte.htm
bronnenbundel-site:
Om
deze bronnenbundels te vinden, zie de aanwijzingen op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Alpers,
S. De kunst van het kijken. (daarin
staat over selectief realisme e.e.a. beschreven)
Protestantse visies
op de kunsten
Probleemstelling:
Wat waren de belangrijkste protestantse visies op de kunsten ?
(Noem daarbij ook de verschillende visies die er bestonden ten aanzien van
muziek, beeldende kunst, dans en literatuur/ drama )
Onderzoeksvragen:
2.4: Welke invloed
had het protestante geloof op elk van de verschillende kunsten ?
2.5: Was er sprake
van een hiërarchie ten aanzien van de verschillende kunsten ? Beargumenteer je
antwoord.
Trefwoorden:
Opvattingen
van Luther en Calvijn; opvattingen van kunstenaars /
belangrijke burgers / de protestantse rederijkerskamers
Bronnen:
Huizinga,
J. Nederlands beschaving in de
zeventiende eeuw. Een schets.
Nijs,
T., E. Beukers. Geschiedenis van Holland,
deel II – 1572 - 1795.
Verwey,
G. Geschiedenis van Nederland.
Levensverhaal van zijn bevolking III. Culturele Explosie
Kennis van de
menselijke hartstochten
Probleemstelling:
Op welke manieren verwerkte men de kennis van de menselijke hartstochten
in de kunsten ?
Op welke manieren zie je in de kunsten - de invloed van de klassieke
cultuur in de weergave van de menselijke hartstochten ?
Onderzoeksvragen:
2.6: Welke rol
speelden de modellenboeken in de beeldende kunst / de affectenleer in de muziek
?
2.7: Beschrijf aan de
hand van een voorbeeld van het werk van Rembrandt en van Vondel op welke
manieren zij de kennis van de menselijke hartstochten hebben verwerkt in hun
werk.
2.8: Geef een
voorbeeld van een kunstwerk (uit de Gouden Eeuw), waarin je de invloed van de
klassieke cultuur ziet/leest/hoort ten aanzien van de weergave van de
menselijke hartstochten.
Trefwoorden:
Affectenleer; Modellenboeken; Symboliek; Allegorieën; Rembrandt;
Vondel;
Bronnen:
Encyclopedie: http://www.encyclo.nl/begrip/Affectenleer en http://www.nieuwsbank.nl/inp/2000/03/0303E004.htm
Om in te lezen: http://www.digischool.nl/ckv2/hof/Hofcultuur2/monteverdi/affectentancredi.htm
bronnenbundel-site, algemeen: Om deze bronnenbundels te vinden, zie de aanwijzingen op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Over Joost van den Vondel: http://www.kb.nl/dichters/vondel/vondel-01.html
Over Rembrandt: http://www.rembrandthuis.nl/cms_pages/index_main.html en: http://www.cultuurwijzer.nl/nwc.rijksmuseumamsterdam/cultuurwijzer.nl/i000462.html
Steffelaar, W. Muzikale Stijlgeschiedenis.
Aristotelische
principes in het theater
Probleemstelling:
Wat zijn de aristotelische principes in het theater ? Welk effect gaat er
uit van deze principes ?
Onderzoeksvragen:
2.9: Leg uit in eigen
bewoordingen wat de aristotelische principes in het theater zijn.
2.10: Waarom wilde
men deze principes gebruiken in de 17de eeuw ?
2.11: Beschrijf aan
de hand van een toneelstuk uit de 17de eeuw, op welke manier de
aristotelische principes verwerkt zijn.
Trefwoorden:
aristotelische principes in het theater; klassiek drama; tragedie /
komedie; Nederlandse toneelschrijvers uit de 17de eeuw
Bronnen:
Dautzenberg, J.A. Literatuurgeschiedenis en
leesdossier.
Wickham, G. A History of Theatre
Over Aristoteles en theater:
http://pop.vub.ac.be/~rgeerts/thesocges/theges/03gesloten1.html
en: http://www.imagi-nation.com/moonstruck/spectop007.html
en: http://www.intermediairforward.nl/artikel.jsp?id=966657
Natuur: zichtbare (
goddelijke) natuur
Probleemstelling:
Welke opvattingen over de natuur waren er in de 17de eeuw
?
Waarin zijn deze opvattingen hetzelfde/ anders dan die uit de vorige
periode ?
Onderzoeksvragen:
2.12: Welke rol
speelde de waarneming; de religie; de wetenschap in de opvattingen over de
natuur ?
2.13: Op welke
manieren zie je opvattingen over de natuur weergegeven in de kunsten ?
Trefwoorden:
Waarneming;
empirisme ; opvattingen vanuit het protestantisme over de natuur; opvattingen
vanuit de wetenschappen over de natuur;
Bronnen:
Als inleiding lezen:
Kaptein,
H. http://www.wereldorientatie.net/PPP/Wetenschappelijke
revolutie.ppt
Om
in te lezen en niet gebruiken als bron!: http://nl.wikipedia.org/wiki/Humanisme en: http://nl.wikipedia.org/wiki/Empirisme
Over
wetenschap en religie: http://www.scienceguide.nl/article.asp?articleid=105672
Bronnenbundel:
Om deze
bronnenbundels te vinden, zie de aanwijzingen op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Huizinga,
J. Nederlands beschaving in de
zeventiende eeuw. Een schets.
Jorink, E. Wetenschapsbeeld en wereldbeeld in de gouden
eeuw.
Nijs,
T., E. Beukers. Geschiedenis van Holland,
deel II – 1572 - 1795.
Verwey,
G. Geschiedenis van Nederland.
Levensverhaal van zijn bevolking III. Culturele Explosie
Originaliteit:
inventiviteit én 'blijven bij je stiel'
Probleemstelling:
Welke rol speelde originaliteit in de kunsten van de 17de
eeuw ?
Onderzoeksvragen:
2.14: Op welke manier waren de (stijl)regels van
belang in de opvattingen over originaliteit ?
2.15: Welke rol speelde specialisatie in de kunsten ten aanzien van de
opvattingen over originaliteit ?
2.16: Welke invloed had het gebruik van emblemen/symboliek op de
opvattingen over originaliteit ?
Trefwoorden:
Kopiëren; Stijlregels; Emblemen; Specialisme
Bronnen:
Veel info over originaliteit in bronnenbundels: (bij Hofcultuur, kunst en
esthetica) - Om deze bronnenbundels te vinden, zie de aanwijzingen
op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Emblemata: introductie (niet gebruiken als bron!!: http://www.digischool.nl/ne/emblemata/index.html
) http://www.rijksmuseum.nl/aria/aria_encyclopedia/00064282?lang=nl en http://www.huygensinstituut.knaw.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=15&Itemid=44 en http://emblems.let.uu.nl/h1611front.html
Kiers,
J. Glorie van de Gouden Eeuw. Catalogus.
Aandachtspunten: Descartes, Lebrun ('traité des passions' en andere modellenboeken)
Probleemstelling:
Op welke manier speelde de wetenschap een rol bij het maken van
kunstwerken ?
Onderzoeksvragen:
2.17: Welke ideeën
van Descartes en Lebrun waren van belang voor de
kunsten ?
2.18: Waarom
gebruikte men modellenboeken / voorbeelden ?
Laat zien op welke manier deze modellenboeken van belang waren aan de
hand van een voorbeeld uit de beeldende kunst.
Trefwoorden:
Descartes, Lebrun (‘traité des passions’ en andere modellenboeken)
Over Descartes : http://www.historischeuitgeverij.com/hu.php?action=viewpublicatie&is=4339 en: http://www.ethiek.nl/images/%5BDescartes%202008,%20%5D%20Passies%20vd%20ziel%20(A).pdf
bronnenbundel-site, modellenboeken: Om deze
bronnenbundels te vinden, zie de aanwijzingen op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Overige
Bronnenteksten:
-
De geschiedenis van Nederland in
vogelvlucht – van prehistorie tot heden, Prof.dr.
P.J.A.N. Rietbergen, Drs. G.H.J. Seegers
Het koninklijk paleis te Amsterdam – Harry J. Kraaij
-
De geschiedenis van Nederland –
levensverhaal van zijn bevolking – deel 3: Culturele explosie – Gerlof Verwey
-
The art of the dutch republic, 1585- 1718 – Mariët Westermann
-
Aspecten van de Nederlandse
kunstgeschiedenis – 1390 – 1970 – R.Fuchs
-
Spiegel van de natuur, Hoofdstuk
20 uit Eeuwige schoonheid – Gombrich
-
Literatuurgeschiedenis en
leesdossier – J.A. Dautzenberg
-
De firma Rembrandt – Svetlana Alpers
-
De kunst van het kijken – Svetlana Alpers
-
Barok – uitgeverij Kohnemann
-
Culture and Values,
Cunningham & Reich
-
Kunsthistorisch overzicht deel 1,
L.van den Akker
-
Erfgoed van Eeuwen, Paul Schneiders
-
Venetië en Amsterdam- Peter Burke
-
Algemene kunstgeschiedenis, Honour & Fleming
-
Beeldenstorm deel 1,2,3, 4; Henk van Os
-
Naar het Leven ? Realisme in de
beeldende kunst – thema kunstgeschiedenis 1991 – examenbundel – hoofdstuk over
‘een gearrangeerde werkelijkheid’
-
Een theatergeschiedenis der
Nederlanden – R.L. Erenstein