SUBDOMEIN 3: CULTUUR VAN
DE BURGERIJ
Invalshoek
1 - Kunst en religie, levensbeschouwing:
Visies
op geschiedenis: religieus én wereldlijk
Probleemstelling:
Waarom was
er in deze periode sprake van zowel een religieuze als een wereldlijke visie op
geschiedenis ?
Onderzoeksvragen:
1.1: Op welke manieren is er
sprake van religieuze opvattingen in de kunsten ?
1.2: Op welke manieren is er
sprake van wereldlijke opvattingen in de kunsten ?
Trefwoorden:
Calvinisme/reformatie;
Rooms katholieke geloof/ Contrareformatie; Humanisme; tolerantie; gewetensvrijheid; godsdienstvrijheid; oriëntatie op klassieke culturen/waarden.
Bronnen:
Huizinga, J. Nederlands beschaving in de zeventiende
eeuw. Een schets.
Nijs, T., E. Beukers. Geschiedenis
van Holland, deel II – 1572 - 1795.
Verwey, G. Geschiedenis van
Nederland. Levensverhaal van zijn bevolking III.
Culturele Explosie.
Bergvelt, E. http://cf.uba.uva.nl/goudeneeuw/column2.html
Bogaert. E. http://www.andrebogaert.be/category/verbondenheid-religie/geschiedenis-van-het-christendom/page/4/
Probleemstelling:
Welke
verschillende christelijke geloofsovertuigingen zag je in deze periode ?
Onderzoeksvragen:
1.3: Op welke manieren worden
verschillende geloofsovertuigingen in de kunsten verwerkt ?
Trefwoorden:
Calvinisme/reformatie;
Rooms katholieke geloof/ Contrareformatie;
Bronnen:
Huizinga, J. Nederlands beschaving in de zeventiende eeuw. Een schets.
Kiers, J. Glorie van de Gouden Eeuw. Catalogus.
Nijs, T., E.
Beukers. Geschiedenis van Holland, deel
II – 1572 - 1795.
Verwey, G. Geschiedenis van
Nederland. Levensverhaal van zijn bevolking III.
Culturele Explosie.
Erp, v. S. Religeuze tolerantie. http://www.ru.nl/soeterbeeckprogramma/terugblik/terugblik/verslagen_en_teksten/religieuze/
Items: in stadhuis op de Dam -
opstand tegen Spanje parallel aan opstand
Bataven
tegen Romeinen ;
Probleemstelling:
Waarom
wilde men de opstand tegen Spanje vergelijken met de opstand van de Bataven
tegen de Romeinen ?
Onderzoeksvragen:
1.4: Waarom koos men ervoor om de vergelijking tussen de opstand tegen Spanje
en de opstand van de Bataven tegen de Romeinen als afbeelding in het Stadhuis
op te willen nemen ?
1.5: Welke kunstenaars werden voor
deze opdracht benaderd en welke visie hadden zij op dit onderwerp ?
1.6: Waarom werden de ontwerpen
van Rembrandt als niet welgevoeglijk beschouwd ?
Trefwoorden:
Stadhuis op de Dam; Verwijzingen
naar de klassieke cultuur; Parallel tussen de 2 opstanden; Govert
Flinck; Rembrandt van Rijn
Bronnen:
Inlezen op onderwerp door te
kijken in bronnenbundel-site: http://www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/bronnenbundels/burger.htm
Bronnenbundels, thema Denkbeelden
over Stadhuis & decoratieprogramma Bataafse Opstand (in mediatheek –
gedeelte op site bronnenbundels) http://www.cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/i000696.html
Bejczy, I. De
Bataafse mythe http://www.ru.nl/ahc/vg/html/vg000003.htm
De opstand van Claudius
Civilis http://www.dbnl.org/tekst/waal016drie01_01/waal016drie01_01_0078.htm
Rembrandthuis http://www.rembrandthuis.nl/2004/juliuscivilis.html
Kraaij, Harry, J. Het koninklijk paleis te Amsterdam
Schama, Simon. The Power of Art, deel 3. Rembrandt
Teitler, H.C.. De opstand der ‘Batavieren’
Vanitas ( oudheid
- stoïcijns, bijbel - Prediker); diverse - moralistische genres.
Probleemstelling:
Welke
vormen van moralisme vind je in de kunsten ? Op welke manier zijn deze vormen
van moralisme in verband te brengen met de klassieke cultuur ?
Onderzoeksvragen:
1.7: Wat hield de Vanitas gedachte in ? Waar kwam deze gedachte vandaan ?
1.8: Waarom
wilde men in de stillevens verwijzen naar de Vanitas
gedachte ?
1.9:
Welke rol speelden de emblemata in de beeldende kunst ?
1.10: Welke
vormen van moralisme vind je terug in de kunsten ? Waarom was er sprake van
moralisme ?
Trefwoorden:
Vergelijk:
klassieke oudheid: opvattingen /rol van de Stoïcijnen met Reformatorische
opvattingen / de rol van de Prediker; Vanitas
gedachte ; Emblemen; moralisme ; symboliek
Bronnen:
Huizinga, J. Nederlands beschaving in de zeventiende eeuw. Een schets.
Kiers, J. Glorie van de Gouden Eeuw. Catalogus.
Nijs, T., E.
Beukers. Geschiedenis van Holland, deel
II – 1572 - 1795.
Vanitas – encyclopedie: http://www.encyclo.nl/begrip/Vanitas en Artlex:
http://www.artlex.com/ArtLex/uv/vanitas.html
Vanitas – site Rijksmuseum: http://www.rijksmuseum.nl/aria/aria_encyclopedia/00063953?lang=nl
Bijbel
en kunst, boek Prediker: http://www.statenvertaling.net/bijbel/prediker.html
Filosofie:
Stoicijnen; Reformatie: http://www.xs4all.nl/~paulvg/filhist.html
Emblemata:
introductie (niet gebruiken als bron!!: http://www.digischool.nl/ne/emblemata/index.html
) http://www.rijksmuseum.nl/aria/aria_encyclopedia/00064282?lang=nl en http://www.huygensinstituut.knaw.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=15&Itemid=44 en http://emblems.let.uu.nl/h1611front.html
Overige Bronnenteksten:
-
Denkbeelden – themabundel kunstgeschiedenis 1993 –
examenbundel / bronnenbundel over het Stadhuis op de Dam.
-
De verbeelding van het denken –
filosofiegeschiedenis.
-
De glorie van de gouden eeuw – catalogus van de
tentoonstelling in het Rijksmuseum
-
Teken als Taal – themabundel kunstgeschiedenis 2000
– examenbundel / bronnenbundel over het gebruik van symbolen in de kunst van de
Renaissance en Barok.
-
Cd-rom: topstukken – van het Rijksmuseum of de website:
www.rijksmuseum.nl