SUBDOMEIN 1:
CULTUUR VAN DE KERK
Invalshoek 4
- Kunst en vermaak
Ontwikkeling
vanuit liturgisch drama binnen de kerk naar religieus drama buiten de kerk, met
inbegrip van kluchtige elementen en spektakel (bijvoorbeeld omkeringsfeesten,
mysteriespelen, passiespelen en mirakelspelen).
Probleemstelling:
Het liturgisch drama
maakt in de loop van de Middeleeuwen een ontwikkeling door van gedragen
religieus drama in de kerk, naar theater buiten de kerk waarbij ook kluchtige
elementen en spektakel een rol gaan spelen.
Onderzoeksvragen:
4.1: Op welke manier
werd het liturgisch drama ontwikkeld uit de trope?
4.2: Beschrijf de
ontwikkeling van het liturgisch drama aan de hand van de plek waar dit
plaatsvond.
4.3: Waarom verplaatste
het liturgisch drama zich op den duur?
4.4: Wat zijn a)
omkeringsfeesten; b) mysteriespelen; c) passiespelen en d)mirakelspelen?
Beschrijf elk van deze begrippen en geef een er een voorbeeld van uit de
Middeleeuwen.
Trefwoorden:
Melismen; trope;
liturgie; liturgisch drama; kerkelijke feestdagen; passiespelen; straattheater
Wereldlijk
vermaak tijdens religieuze feesten: Processies, (doden-) en andere dansen,
kermissen en jaarmarkten.
Probleemstelling:
Hoewel de kerk dans
niet in alle opzichten accepteerde was er toch sprake van dans in en rondom de
kerk.
Onderzoeksvragen:
4.5: Beschrijf de
ontwikkeling van dans in de Middeleeuwen aan de hand van de plaats en de tijd
waarop deze dans plaatsvond. Werk dit uit voor a) processies; b) dodendans; c) rei-dans (hof); d) dansen op de kermissen, jaarmarkten of
bruiloften.
Trefwoorden:
Processies – religieuze
dansbewegingen; dodendansen; rei-dans;
gezelschapsdans tijdens kermissen, jaarmarkten of bruiloften.
Ontstaan en verbreiding van riddercultuur aan de hoven vanaf twaalfde eeuw:
liedcultuur, gezelschapsdans en spelen (bijvoorbeeld Le jeu de Robin et
Marion).
Probleemstelling:
Vanaf de twaalfde eeuw
is er sprake van ontstaan en verbreiding van de riddercultuur aan de hoven. Dat
heeft invloed op de liedcultuur, op de gezelschapsdans en spelen (bijvoorbeeld
Le jeu de Robin et Marion).
Onderzoeksvragen:
4.6: Op welke manier
ontstond de riddercultuur aan de hoven vanaf de twaalfde eeuw?
4.7: Hoe was er daarbij
sprake van een invloed van troubadours/trouvères/minnezangers?
4.8: Beschrijf hoe de
liedcultuur, de gezelschapsdans en spelen (bijv. Le jeu de Robin et Marion)
veranderden door de riddercultuur aan de hoven vanaf de twaalfde eeuw.
Trefwoorden:
Riddercultuur; hoven
(bijv. Bourgondische hoven; Franse hoven; Engelse hoven); liedcultuur;
gezelschapsdans; spelen.
Commentaar, spot
en humor in de kunsten (bijvoorbeeld marginalia, Carmina
Burana)
Probleemstelling:
In de kunsten was er
ook ruimte voor commentaar, spot en humor, zoals in de marginalia, en in de Carmina Burana.
Onderzoeksvragen:
4.9: Op welke manier
was er sprake van commentaar/spot/humor in de marginalia?
4.10: Op welke manier
was er sprake van commentaar/spot/humor in de Carmina
Burana? – luister daarbij naar voorbeelden van
hedendaagse uitvoeringen van de Carmina Burana door Carl Orff. Bijv. O Fortuna.
Trefwoorden:
Marginalia, Carmina Burana
Bron: https://www.dbnl.org/tekst/dela012alge01_01/dela012alge01_01_02160.php
en
https://www.dbnl.org/tekst/_nie017195701_01/_nie017195701_01_0034.php
Bronnenteksten:
-
Tekstfragment
uit: Geschiedenis van het Theater - Phyllis
Hartnoll
-
Johan
Nowé – Nu hoort wat men u
spelen zal (Liturgisch drama)
-
Jan
van Laarhoven: De beeldtaal van de christelijke
kunst: liturgisch drama
-
Jan
van Laarhoven: De beeldtaal van de christelijke
kunst: mysteriespelen
-
Emile
Schra: het middeleeuws theater
© M.T. van de
Kamp 2024