Hofcultuur in de
zestiende en zeventiende eeuw
Opzet:
exemplarisch beginnen:
We beginnen eerst met
een vroeg voorbeeld van een Renaissance hof: het hof van Mantua.
Eerst uitleggen wat een
hof is. Beginnen met het kasteel / paleis / fort. Aangeven hoe de macht op een
gegeven moment geconcentreerd is bij het hof. Niet alleen de politieke,
economische maar vooral ook de culturele macht ligt bij het hof. Paleizen en kastelen
worden daarom alsmaar groter, omdat men steeds meer nieuwe ruimten nodig heeft
voor muziek, dans en theater. Ook grote tuinen en parken ( voor de jacht) maken
er deel van uit.
Wat is Hofcultuur ?
allereerst uitleggen over de rollen van de verschillende deelnemers aan het
hof: hofpersoneel / hovelingen ; bezoekers ; ambassadeurs ; diplomaten.
Hierdoor ontstaat een voortdurende interactie, de rol die men heeft wordt
bepaald door de vorst. Deze rollen zijn niet alleen op basis van sociale hiërarchie,
maar ook op eigen kracht van de mensen aan het hof ontstaan.
Aan de hand van een
voorbeeld van het hof van Mantua: de Gonzaga familie,
laten zien / horen hoe een dergelijk hof eruit zag in die tijd; welke vormen
van kunst er zoal beoefend werden; welke rol de vorst had, enz. . Aangeven van
de historische context van het ontstaan van dit hof. Als beeld: het detail met Ludovico Gonzaga en Barbara von Hohenzwillern
op het fresco van Mantegna in de camera degli Sposi. Aan de hand van dit
werk ook uitleggen wat er te zien is, wie iedereen is, welke positie men heeft,
wat men zoal deed aan het hof.
Dan over naar de
specifieke cultuurgeschiedenis van dit hof van Mantua: aangeven hoe deze
bloeiperiode van kunst en cultuur tot stand is gekomen - wat de voedingsbodem
was - daarmee verwijzen naar B. Castigliones
ideaalbeeld van de hoveling: Aanvankelijk was dat vooral een militaire taak (
ridder / soldaat) maar later, onder invloed van de humanistische idealen (
verwijzen naar klassieke oudheid) moeten lichaam en geest in harmonie zijn.
Daarbij speelt een
klassieke opvoeding ( artes liberales) een grote rol.
De hoveling moest vooral veelzijdig opgevoed worden: daarom omringt de vorst
zich met kunstenaars, musici, dansers enz. Verder doet de vorst ( en dus ook de
hoveling) aan sport ( jagen, paardrijden, enz.) en verzamelt hij kunst.
Daarnaast is hij geďnteresseerd in wetenschappen.
Aan dit ideaalbeeld zou
ook de hoveling moeten voldoen. Echter uit verschillende bronnen blijkt dat de
hoveling vaak ook een intrigant / een 'ellenbogen'-werker
was.
Het cultiveren van
schoonheid was ook een van de idealen van de universele mens uit die tijd.
Daarvan zie je aan het hof van Mantua diverse voorbeelden hoe dit werkelijkheid
werd:
Vervolg = het behandelen
van de onderdelen uit het driehoeks-schema volgende
bladzijde.
Vergeleken met het
vorige onderwerp gaan we echter nogmaals exemplarisch in op een aantal andere
hoven, dit om de geschiedenis van de ontwikkelingen goed weer te kunnen geven :
hof van de Medici, en het hof van Lodewijk XIVe.
© M.T. v.d. Kamp - 1999