INLEIDINGSLES:Cultuur van de Kerk in de 11^de t/m de 14^de eeuw

Opzet: exemplarisch beginnen

Dit om de leerlingen een 'pakkend' beeld te geven van wat het effect van een gotische kathedraal geweest moet zijn voor de gelovige, gewone mensen in de middeleeuwen: op deze manier worden een aantal onderdelen inzichtelijk gemaakt die leerlingen anno 1999, waarschijnlijk nodig hebben om de onderwerpen en invalshoeken van CKV 2 te kunnen bestuderen: hoe de opbouw van een kathedraal is, wat de betekenis is van verschillende bijbelse voorstellingen, hoe een gregoriaanse mis klinkt en opgebouwd is, en hoe het kerkelijk jaar ingedeeld is. Steeds wordt geprobeerd om een verbinding te maken met de leefwereld van de leerling.

Een 'denkbeeldige' tocht maken rondom en in, ofwel inzoomen op een gotische kathedraal in 1200 :

• Bekijken van de constructie, de plattegrond, de kenmerken van een gotische kathedraal
• Vooraanzicht met roostvenster, portalen ( met beelden van heiligen, van het laatste oordeel, van de dierenriem)
• Dan binnen in de kathedraal kijken: de beelden, fresco's, de relieken en vooral het licht ( glas in lood ramen), de verticaliteit, de bijbelse voorstellingen.
• Via het middenschip, naar de zijschepen en dan naar de kooromgang absis met relieken
• Op die manier kom je weer terug midden in de kerk: dan blik gericht op het altaar + de altaarstukken.
• Dan begint een mis met gregoriaanse gezangen ( verwijzen naar het ontstaan van het christelijke liturgische drama - uit troop en liturgische handeling)
• Priester komt op ( benadrukken van het dramatische aspect)
• Koormantel + effect op gelovigen: pracht en praal, symboliek (goud), status
• Opbouw van de mis aan de hand van de gezangen = ritueel ( daaruit ontstaan ook o.a. het zgn. "paasch-drama" rond 950)
• Jaaropbouw n.a.v. kerkelijke feestdagen
• Benadrukken dat de 'gewone' middeleeuwse mens in een tijd leefde waarbij er continue dreigingen waren : honger, armoede, ziekten, mislukte oogsten enz.
• Deze bedreigingen werden gezien als de toorn van God: daarom moest men leven volgens de wetten van het geloof: dit werd door de geestelijken ook benadrukt: daardoor werd de macht van de kerk versterkt.
• Daarnaast had de kerk met de eventuele heiligdommen als relikwieën een magische uitstraling.
• Dan weer naar buiten: wanneer je uit de kerk komt zie je op het kerkplein / marktplein de 'spelen' die aanvankelijk in de kerk ontstaan waren maar later buiten de kerk plaatsvinden.

Duur: ca. 2 contacturen. Dit onderdeel wordt vooral klassikaal / frontaal gegeven. De leerling krijgt bij wijze van voorbereiding een tekst waarin het leven van een middeleeuwse mens / monnik beschreven wordt, en waarbij globaal de geschiedenis weergegeven wordt: ontwikeling na de Romeinse tijd, de donkere periode, de oorlogen, de ziekten enz.. Dit om zich in te leven / in te lezen. Tevens kan er als voorbereiding een aantal termen / begrippen aangereikt worden, die de leerling kan bestuderen om zodoende in de les deze begrippen toe te kunnen passen.

VIDEO - INLEIDINGSLES CULTUUR VAN DE KERK

- Hedendaagse pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, uit 2-vandaag. – 5 min.

- Benedictijner orde: ora et labora. (band romaanse kunst) – 5 min.

- Cluniacenzer orde, Vezelay, portalen, romaanse beeldhouwkunst. (band romaanse kunst) – 5 min.

- Gotische kathedralen, bouwloods, glas in lood ramen. (band gotiek kunst) - 5 min.

- Guido van Arrezzo, 4-lijnige notenbalk, notenschrift van gregoriaans eenstemmige zang, naar meerstemmige zang. (band: magische momenten) – 5 min.

- Duivels & monsters, in de kunst. (band: oude kloostergebruiken, beeldhouwkunst)- 5 min.

- “Bring out the dead”, en ‘riddergevecht’ van Monty Python (band: the Holy Grail) – 5 min.

- ‘Apocalyps’-moord en portaal (band: in de naam van de roos verfilming) – 5 min.

- Modeshow van geestelijke kledij. (band: Roma, van Fellini) – 5 min.

terug naar cultuur van de kerk