OPDRACHT: ANTI-RECLAME
voor CKV, Beeldende Vormgeving of Kunst Beeldend (bovenbouw)
In het blad KUNSTZONE, 7e
jaargang JANUARI 2008, nr 1, kunt u de opdracht (ANTI-)RECLAME in de
massacultuur lezen (concept: Wouter Hädicke, Marie-Thérèse
van de Kamp).
Daarbij hoort een
docentenhandleiding, die vindt u hieronder:
Docentenhandleiding.
Het betreft een lessenreeks van ongeveer 8 tot 10 lesuren van
100 minuten.
De lessenreeks is het meest geschikt voor leerlingen in de
bovenbouw, maar zou in aangepaste vorm ook in de onderbouw uitgevoerd kunnen
worden.
Motivatie:
In onze huidige maatschappij staan de (beeld)media dagelijks
centraal in de levens van leerlingen: zij worden overladen met beelden via
televisie, internet en mobiele telefoons. Reclame wordt daarin vaak op
geraffineerde wijze verpakt in allerlei programma’s en de vraag is of
leerlingen in staat zijn deze media(technieken) voldoende kritisch te
beschouwen. Beelden worden in reclame ingezet om producten en idealen te
verkopen, maar heeft de huidige einstein-generatie inzicht in reclame om de
effecten ervan goed te doorgronden ? Deze les is ontstaan door een idee
hiervoor van een toenmalige LIO-stage-student, Wouter Hädicke. Hij kwam met het
idee voor een opdracht waarin anti-reclame centraal stond. Dit idee is in de
loop van de afgelopen jaren door Marie-Thérèse van de Kamp verder uitgewerkt
tot onderstaand lesvoorbeeld.
Doelstelling van de
opdracht:
·
Leerlingen
leren werken met de beeldende aspecten van ICT/nieuwe media.
·
Leerlingen
vaardigheden met betrekking tot communicatie in beelden leren
·
Leerlingen
vaardigheden met betrekking tot de technische aspecten van nieuwe media leren
·
Leerlingen
leren media-bewust te worden (door reclamebeelden te analyseren en het concept
daarachter te achterhalen)
·
Leerlingen
leren over de kunst- en cultuurhistorische context van reclame
·
Leerlingen
leren kritisch en zelfstandig te denken
·
Leerlingen
leren innovatief te denken en creatief te denken & creatief
probleemoplossend te denken
·
Leerlingen
leren een anti-reclame uit te werken met behulp van nieuwe media.
Evaluatiecriteria:
Proces:
-
De
leerling laat voldoende/goed niveau zien in het onderzoek (voorstudies,
analyses)
-
De
leerling laat inventiviteit zien in het proces en product
-
De
leerling laat zien dat hij/zij modellen kan hanteren (leren van anderen:
reclamemakers, anti-reclamemakers; andere leerlingen)
-
De
leerling kan kritisch reflecteren op het eigen werk en eigen proces (in het
logboek)
Product:
-
De
leerling heeft 3 reclames visueel geanalyseerd met behulp van een
beeldanalyse-model zoals dat van KPC (vorm, inhoud en functie)
-
De
leerling laat in zijn werk (logboek) voldoende inzicht zien in reclameconcepten
-
De
beeldende kwaliteiten/ vormgeving van de anti-reclame opdracht is voldoende/goed
-
De
technische kwaliteit van de anti-reclame opdracht is voldoende/goed
-
De
eindpresentatie is van een voldoende/goed niveau
-
Het
concept van de anti-reclame opdracht is voldoende/goed uitgewerkt
Inleiding van de
opdracht (theoretisch kader):
1: De geschiedenis van
de reclame
Via internet zijn verschillende sites te vinden, waardoor
leerlingen een korte introductie krijgen over de geschiedenis van de reclame.
http://mediatheek.thinkquest.nl/~llb071/geschiedenis.htm
een hele korte introductie over reclame op een website van thinkquest
http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/infoblok.jsp?infoblok=925348
veel over reclame in de massacultuur op schooltv.nl
http://geschiedenis.vpro.nl/dossiers/32447905/
VPRO’s dossier reclame geschiedenis
Een leuk verslag over reclame door een leerling gemaakt is te
vinden op: http://scholieren.samenvattingen.com/documenten/show/4440156/
2: Reclame en de
massacultuur
En om bewegende reclames te bekijken kun je natuurlijk niet
om de ‘Even Apeldoorn Bellen’ commercials heen: http://www.centraalbeheer.nl/cbi/cb/corporate/fun/commercials.jsp
Een enorm archief met reclamebeelden kun je vinden op: http://adsoftheworld.com/
Uitgeverij Taschen heeft twee boeken over reclame uitgegeven:
Advertising now!Print. en Advertising now! Online. Beide boeken zijn nagenoeg
overal te koop in boekhandels en via internetboekhandels.
Verder is er op internet veel informatie te vinden over
reclamebureau’s: Saatchi&Saatchi; KesselsKramer; over beroemde
reclamefotografen: Olivero Toscani, David LaChapelle, Erwin Olaf en over
reclamecampagne’s van bijvoorbeeld Diesel of van SIRE. Een interessant artikel
is te lezen in: NRC handelsblad, 14-11-2007: de keiharde kracht van beeldtaal,
door E.Dorren, over de tentoonstelling in het museum voor communicatie www.muscom.nl
3: Anti-reclame
Anti-reclame wordt gemaakt door Adbusters, kijk maar eens op:
https://secure.adbusters.org/orders/ zij zijn vooral heel beroemd geworden met hun
I-raq reclame waarin de beeldtaal van de I-pod overgenomen wordt om heel
duidelijk anti-reclame voor de irak oorlog te maken.
Bovenstaande informatie kan zowel
klassikaal frontaal door de docent (via een powerpointpresentatie) gegeven
worden of via een webopdracht door de leerlingen (in groepjes) uitgewerkt
worden.
Aanwijzingen voor leerlingen over
het beeldende proces:
HET CREATIEVE PROCES
Het creatieve proces: voorbereiden
FASE1: Brainstormen over onderwerp = divergent denken & actief
zoeken & analyseren wat je probleemstelling is.
In tijdschriften & kranten & tv, In boeken in
de kast (info over kunstenaars)
en eigenlijk overal: ook in je eigen omgeving veel
ideeën noteren in je logboek (ook tussentijds dus niet alleen in de lessen )
Het creatieve proces: je eigen maken van het probleem + uitbroeden
FASE 2: Alle mogelijke ontwerpideeën op papier zetten: schrijven,
tekenen, collages maken enz. enz. Op inspiratie moet je niet wachten, maar je
moet die actief zoeken.
In deze fase van het proces moet je gemotiveerd zijn.
Dit is een heel belangrijke fase in het creatieve
proces
Je moet minstens 10 uitgewerkte ontwerpplannen hebben
in je logboek bij de tussentijdse beoordeling.
Het creatieve proces: inzicht
FASE 3: Van de 10 ideeën, kies je de 3 beste ideeën die je verder
gaat onderzoeken. Daarvoor ga je snelle schetsen maken (voor de vorm) je gaat
proeven doen voor materiaal/constructie/ techniek en kleur (niet
arbeidsintensief maar snelle proeven)
Je blijft kijken naar wat er uit je handen komt
Je blijft denken over de beste manier om het idee te
visualiseren - noteren in je logboek!!!
Je blijft zoeken naar nieuwe ideeën of invalshoeken die
je op zou kunnen nemen in je ontwerp.
Het creatieve proces: verificatie en elaboratie
FASE 4: Dan stel je vast wat het beste ontwerp is: aan welke eisen moest
het ontwerp voldoen en je bepaalt of dit ook echt het beste ontwerp is dat je
kunt maken of dat er toch nog verbeteringen in moeten komen.
Het beste ontwerp ga je verder uitwerken. Dit kost veel
tijd, zorg dat je nu een goede planning maakt waarin je tegenvallers opneemt.
Neem extra tijd om alles goed af te werken en om het
goed te presenteren