Onderwerp: Cultuur van romantiek en realisme in de negentiende eeuw

Accenten binnen het onderwerp:

• liederencyclus; opera; Wagner, Bayreuth, Gesamtkunstwerk;

• melodrama;

• fotografie en het streven naar realiteit in de beeldende kunst;

• ballet;

• wereldtentoonstellingen;

• openbare concertzalen (Concertgebouw);

• verzamelingen: op verschillend gebied; openbare collecties (bijvoorbeeld Louvre, British Museum, Rijksmuseum); privé-collecties.

Specificaties van het onderwerp vanuit domein B invalshoeken voor reflectie:

Kunst en religie, levensbeschouwing

· Visies op geschiedenis: een voortgaand, lineair proces (met verschillende uitkomsten).

Kunst en esthetica

· 'Schoonheid' relatiever begrip: afhankelijk van plaats in historisch proces - tijd - plaats.

· Lyriek en dramatiek.

· Verhevigde gevoelsuiting.

· Muzikale principes: absolute muziek tegenover symfonisch gedicht (Hanslick).

· Interpretaties van het begrip 'natuur': idealistische en 'materialistische' uitgangspunten (ideale

natuur; natuur als godsdienst; natuur als materieel feit; natuur als proces).

· Originaliteit tegenover traditie: je eigen tijd reflecteren; individualisme en idee van de geniale

kunstenaar; soms virtuositeit.

· Voorbeelden: Carus, Goethe, Baudelaire.

Kunstenaar en opdrachtgever; politieke en economische macht

· Opleiding: toneel-, dans-, kunstacademies en conservatoria; kunstenaars gaan ook zelf op zoek

naar leermeesters (historische voorbeelden of 'de natuur zelf').

· Opdrachtgevers: de vrije markt, de staat koopt kunst.

· Organisatie samenleving: nationaal bewustzijn; naties, staat - burgers streven naar vrije

wereldhandel; concurrentie.

· Verzamelingen: systematiseren van collecties naar soort en naar tijd/plaats. Verzamelingen ook

gekoppeld aan prestige van een staat.

Kunst en vermaak

· Musea/tentoonstellingen ter lering en vermaak.

· Liederencyclus, wals, operette, romantisch ballet, vaudevilletheater.

· Salons, openbare concertzalen, schouwburgen en operahuizen ook als plaatsen van sociaal gebeuren; wisselwerking tussen kunst en groter publiek.

Kunst, wetenschap en techniek

· Opkomst muziekwetenschap en kunstgeschiedenis.

· Specialisatie wetenschappen, ook in zekere zin specialisatie in de kunsten; tegelijkertijd behoefte

bij elkaar te komen in Gesamtkunstwerk.

· Samenwerking met ingenieurs: ijzer/glas constructies.

· Toename reproductiemogelijkheden.

· Gaslicht en elektriciteit in het theater; meer realistisch spektakel.

· Fotografie.

· Verwetenschappelijking van het verzamelen.

· Voorbeelden: Crystal Palace, Eiffeltoren.

Kunst intercultureel

· Effecten van kolonialisme en wereldtentoonstellingen.

· Kennis van de wereld vergroot door fotografie (etnografische foto's, reisfoto's).

· Voorbeelden: Debussy, Petipa, Van Gogh.