INVALSHOEK 4: KUNST EN VERMAAK
SUBDOMEIN 1: CULTUUR VAN DE KERK
Invalshoek 4 - Kunst en vermaak
Liturgisch drama, met inbegrip van kluchtige elementen.
Probleemstelling:
Het liturgisch drama maakt in de loop van de
Middeleeuwen een ontwikkeling door. Maak deze ontwikkeling duidelijk in woord
en beeld. Zorg ervoor dat je kunt aantonen waarom deze veranderingen
plaatsvonden.
Onderzoeksvragen:
4.1: Op welke manier werd het liturgisch drama
ontwikkeld uit de trope ?
4.2: Beschrijf de ontwikkeling van het liturgisch
drama aan de hand van de plek waar dit drama plaatsvond.
4.3: Waarom verplaatste het liturgisch drama zich
op den duur ?
Trefwoorden:
Melismen; trope; liturgie; liturgisch drama; kerkelijke feestdagen;
passiespelen; straattheater
Ontwikkeling van liturgisch drama naar kluchtige varianten. Daarbij
aandacht voor straattheater + troubadours + passie-spelen,
mysterie-spelen, blijspelen. Carmina
Burana, carnalvaleske muziek-uitingen, enz.
Probleemstelling:
Op welke manieren werd het liturgisch drama
vermengd met wereldlijke elementen ?
Onderzoeksvragen:
4.4: Beschrijf de ontwikkeling van het drama in de
Middeleeuwen aan de hand van de plaats en de tijd waarop dit drama plaatsvond.
Trefwoorden:
straattheater; troubadours; passiespelen;
mysteriespelen/mirakelspelen; blijspelen; Carmina Burana, carnavaleske muziek-uitingen
enz.
Bronnenteksten:
© M.T. van de Kamp i.s.m. M. Janssens - 2000
SUBDOMEIN 2: HOFCULTUUR
Invalshoek 4 - Kunst en vermaak:
Thema's zoals liefdes der goden hebben ook een vermaaksfunctie:
Probleemstelling:
Op welke manier speelde de klassieke mythologie een
rol bij het vermaak ?
Onderzoeksvragen:
4.1: Wat werd er gedaan ter vermaak, aan de hoven
in de 16e en 17e eeuw ?
4.2: In welke context ontstond de vraag naar
vermaak / spektakel ?
Trefwoorden:
klassieke mythologie; vermaak van de goden; spektakel
Monodie, specifiek instrumentale muziek:
Probleemstelling:
Binnen welke context ontwikkelde zich de monodie ?
Onderzoeksvragen:
4.3: Waarvoor gebruikte men monodie, specifiek
instrumentale muziek ?
Trefwoorden:
Monodie, specifiek instrumentale muziek
Villa's als lustoorden:
Probleemstelling:
Welke rol speelde vermaak in villa's ?
Onderzoeksvragen:
4.4: Beschrijf aan de hand van één concrete villa,
hoe deze villa als lustoord ingericht werd.
4.5: Wat waren de verschillende functies van
villa's
Trefwoorden:
villa's en tuinen; Renaissance / Barok
Spelletjes en fonteinen in tuinen:
Probleemstelling:
Welke rol speelden: tuinen - spelletjes en
fonteinen bij het vermaak aan de hoven ?
Onderzoeksvragen:
4.6: Geef aan op welke manier men zich vermaakte
buiten het paleis van Versailles
Trefwoorden:
van Hofballet tot Postmoderne dans - Luuk Utrecht;
Versailles - boek van uitgeverij Kohnemann
Theaterspektakel, opera ( Lully, Molière)
Probleemstelling:
Waarom ging men over tot het opvoeren van grote spektakels
?
Onderzoeksvragen:
4.7: Wanneer vonden deze spektakels plaats ?
4.8: Welke kunstdisciplines speelden hierbij een
grote rol ?
4.9: Beschrijf hoe een dergelijk spektakel
opgebouwd werd ?
4.10: Welke effecten werden er beoogd met
dergelijke grootse spektakels ?
4.11: Hoe ontstond er bij deze spektakels een
verband tussen theater - dans- muziek- en beeldende kunst?
Trefwoorden:
Opera, theater, Lully,
Molière
Hofdans, hofballet en danssuite ( gestileerde dansen en muziek):
Probleemstelling:
Welke functies hadden: hofdans, hofballet en
danssuite aan het hof ?
Onderzoeksvragen:
4.12: Beschrijf uit welke elementen een 'karakter-spel' werd opgebouwd. Beschrijf de verbanden
tussen: de tragédie-lyrique / opera - de commedia dell'arte - de comédie francaise - comédie
ballet/tragédie ballet ( a) aan het hof van Mantua en b) aan het hof van
Lodewijk XIVe.
Trefwoorden:
tragédie-lyrique / opera - de commedia dell'arte - de comédie francaise - comédie ballet/tragédie ballet
Bronnenteksten:
Van Hofballet tot Postmoderne dans - Luuk Utrecht e.a.
Geschiedenis van het theater - Phyllis Hartnoll
Beknopte geschiedenis van de muziek - Prisma pocket
Beknopt overzicht van de muziekgeschiedenis - Ignace Bossuyt
Versailles - Uitgeverij
Köhnemann
SUBDOMEIN
3: CULTUUR VAN DE BURGERIJ
Probleemstelling:
Welke vormen van kunst en vermaak zijn er te vinden in de in
de burgerlijke cultuur van Nederland in de 17e eeuw ?
Onderzoeksvragen:
4.1: Welke vormen van kunst en vermaak vonden er plaats in de
schouwburgen?
4.2: Waar vond kunst en vermaak nog meer plaats ?
4.3: Welke rol/invloed had de moraliteit in de kunsten ?
4.4: Welke invloed had het protestantse geloof in de kunsten
?
4.5: Welke functie hadden de diverse vormen van kunst en
vermaak in deze tijd ?
4.6: Geef een aantal voorbeelden van verschillende
kunstvormen die bedoeld waren
'ter lering en
vermaak', en leg uit waaraan je dat kunt zien / horen enz.
Trefwoorden:
Ter lering en vermaak;
moraliteit;
Bronnen:
Jongh, E. de: http://www.dbnl.org/tekst/jong076totl01_01/jong076totl01_01_0003.htm
Mores leren: http://www.cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/i000330.html
Ter lering en vermaak: Bronnenbundels
- Om deze bronnenbundels
te vinden, zie de aanwijzingen op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Jan Steen: Bronnenbundels, Om deze bronnenbundels te vinden, zie de
aanwijzingen op http://www.kunstcontext.com/ckv/leerbron.htm
Catalogus Rijksmuseum: Tot lering en
vermaak. Betekenissen van Hollandse genrevoorstellingen uit de zeventiende
eeuw.
Kloek, W. Een huishouden van Jan Steen.
Erenstein, R.L. Een theatergeschiedenis des Nederlanden.
Vermaak als medicijn ( klucht)
Probleemstelling:
Welke functie hadden de kluchten ?
Onderzoeksvragen:
4.7: Geef een voorbeeld van een klucht waarbij er sprake is
van 'ter lering en vermaak', en leg uit
waaraan je dat kunt aflezen.
Trefwoorden:
Bredero; komedie;
kluchten
Bronnen:
De klucht: http://www.cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/i000276.html
Zoeken op titels van Bredero: http://www.dbnl.org/titels/titels_genre.php?c=17&s=genre (zoals De Spaanse Brabander: http://www.dbnl.org/tekst/bred001spaa01_01/index.htm
of de Klucht van de Koe: http://www.dbnl.org/tekst/bred001kluc04_01/bred001kluc04_01_0006.htm
)
Dautzenberg, J.A. Literatuurgeschiedenis
en leesdossier.
Erenstein, R.L. Een theatergeschiedenis des Nederlanden.
Bronnenteksten:
-
Een theatergeschiedenis der Nederlanden – R.L. Erenstein
-
Literatuurgeschiedenis en leesdossier – J.A. Dautzenberg
-
De geschiedenis van Nederland in vogelvlucht – van prehistorie tot heden,
Prof.dr. P.J.A.N. Rietbergen, Drs. G.H.J. Seegers Het koninklijk paleis te
Amsterdam – Harry J. Kraaij
-
De geschiedenis van Nederland – levensverhaal van zijn bevolking – deel
3: Culturele explosie – Gerlof Verwey
-
The art of the dutch republic, 1585-
1718 – Mariët Westermann
Invalshoek 4 - Kunst en vermaak:
4a: Musea/ tentoonstellingen ter lering en
vermaak.
Onderzoeksvragen:
4.1: Welke functies hadden musea en
tentoonstellingen ?
4.2: Waarom werden er musea gebouwd
?
4.3:
Op welke manier werden er dansvoorstellingen ter lering en vermaak gemaakt ?
4.4: Beschrijf de functie van de
wereldtentoonstellingen.
Probleemstelling:
4a: Waarom en op
welke manieren werden de kunsten ingezet ter lering en vermaak ?
Trefwoorden:
musea; tentoonstellingen; ter
lering en vermaak; wereldtentoonstellingen
Bronnen:
cd-rom
van de grote musea; rom/real.: blz. 20/21; blz. 40 t/m 43; boek Romantiek en
Classicisme + diverse andere bronnen.
4b: items: liederencyclus; wals; operette; romantisch
ballet; vaudeville theater.
Onderzoeksvragen:
4.5:
Beschrijf voor elk van de volgende items, hoe deze voor vermaak zorgden in de
periode van de Romantiek: liederencyclus; wals; operette; romantisch ballet;
vaudeville theater
4.6: Je hebt ter inleiding op dit
onderwerp de film: the Age of Innocence
gezien. Geef aan op welke manieren men zich in deze film vermaakte.
Probleemstelling:
4b: Op welke
manier vormden: de liederencyclus; de
wals; de operette; het romantisch ballet; het vaudeville theater vermaak in de 19de eeuw ?
Trefwoorden:
de liederencyclus; de wals; de
operette; het romantisch ballet; het vaudeville theater
Bronnen:
rom./real.:
blz. 29; blz. 10/11 ; blz. 30/31; muziekgeschiedenis; Encarta; website van het musée d’Orsay; + diverse andere
bronnen.
4c: Salons, openbare
concertzalen; schouwburgen; operahuizen ook als plaatsen van sociaal gebeuren;
wisselwerking tussen kunst en groter publiek
Onderzoeksvragen:
4.7:
Als inleiding op dit onderwerp hebben we de film: “The Age
of Innocence” bekeken. Geef aan op welke manieren je
daarin zag dat de kunstinstellingen ook een rol hadden als plaatsen van sociaal
gebeuren. Leg uit hoe dat functioneerde aan de hand van twee voorbeelden uit
deze film.
4.8:
Welke rol had het publiek ten aanzien van de kunsten in de periode van de
Romantiek ?
Probleemstelling:
4c: Welke
functies hadden: Salons; openbare concertzalen; schouwburgen en operahuizen a:
voor de kunst en b: voor het publiek ?
Trefwoorden:
De
Salons (bijv. in Parijs); Openbare concertzalen (bijv. het concertgebouw in
Amsterdam); operahuizen (zoals de Opéra Garnier in Parijs of het Festspielhaus
in Bayreuth)
Bronnen:
rom./real.:
blz. 8; blz 38; blz. 44; kunsthistorisch overzicht deel 2: blz 19/20; blz 49/50; boek Classicisme en Romantiek
(mediatheek) + diverse andere bronnen.
ã Marie-Thérèse van de Kamp – 2009