Massacultuur - opzet inleidingsles

Wat denk jij dat massacultuur is ?

Welke associaties heb jij bij de begrippen - Massa - en - Cultuur-.

Dan video clip of ander item tonen in relatie tot massacultuur + eventueel dia's van de tentoonstelling 'Heaven' vraag aan leerlingen: schrijf nu nog eens op waar je aan denkt bij massacultuur.

Antwoorden gevonden over Massacultuur - massa - cultuur:

Cultuur = beschaving - civilisatie ( toestand van beschaafdheid van een samenleving) maar ook: het verbouwen van gewassen (= de oorsprong van cultuur)

Massa = grote hoeveelheid; grote hoop; meute; een geheel, gevormd door verschillende delen

Massacultuur = cultuur van de grote massa, gekenmerkt door onpersoonlijkheid en oppervlakkigheid

Massacommunicatie = vorm van communicatie waarbij gebruik word gemaakt van technische middelen die de informatie verzendende instantie in staat stellen gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig grote aantallen, veelal ruimtelijk verspreide mensen, met haar boodschappen te bereiken. Kenmerk van massacommunicatie is dat de informatieverstrekking uitgaat van 'professionele communicators' die hun taak verrichten binnen formele instellingen, de 'massamedia' ( pers, radio, film, televisie, internet enz.)

Het begrip massa is tegelijkertijd een heel duidelijk en toch ook een heel abstract begrip: het is een 'soort' gelijksoortigheid. DE massa = een vage term/aanduiding. Gemiddelden en voorspelbaarheid betekenen meetbaarheid.

Naar 'kritische massa' van R. Boomkens :

- massa - individu

- zich als een massa gedragen = mate van passiviteit / onbewust / gemiddeld / voorspelbaar

- massa = verzamelnaam voor allerlei lagere gedragingen van mensen, terwijl individualiteit mag gelden als de hoogste uitdrukking van menselijke zelfstandigheid en bewustzijn.

- massa = ongrijpbaar - sociologen gebruiken allerlei constructies en hulpmiddelen om iets wat moeilijk grijpbaar is, te reduceren tot iets hanteerbaars en overzichtelijks

- massa heeft te maken met het kapitalisme + de industriële cultuur: nieuwe vormen van sociaal leven: stedelijke ruimtes, architectonische vormen, en masse geproduceerde waren en oneindig gereproduceerde 'individuele' ervaringen. De massale produktie van waren en hun even massale circulatie roepen weliswaar een massaal nieuw publiek in het leven, maar doen dit door het publiek als individu aan te spreken, als individuele consument

- De massale warenconsumptie spreekt een taal waarvan de symbolen gericht zijn op een groot en anoniem publiek, maar middels de aanspreekvorm van de individuele overreding.

De opkomst van de ervaring van de massa = een belangrijk kenmerk van de moderne tijd.

Herhaling, snelheid en het nieuwe als de kenmerken van de massale reproduceerbaarheid, waardoor de moderne tijd als het ware uiteenvalt in enerzijds een oneindige reeks ononderscheidbare belevenissen - de herhaling van de technologische reproduktie, van de mode ook - en anderzijds de shock, als gevolg van de radicale versnelling en massificatie van het leven.

Religie, mythe ( bijzonder, uniek, in tijd en ruimte - dit schept afstand, beslotenheid, heiligheid ): dit gaat verloren in het proces van modernisering - Walter Benjamin.

bijv.: schilderij - uniek, stilstaand, concentratie, verzinking t.o.v. film - snelheid van beelden, verstrooide aandacht, aandacht verdelen, oppervlakkig beschouwen. Deze tegenstelling vind je ook terug in het verschil tussen 'hoge' en 'lage' cultuur.

hoge cultuur, bijvoorbeeld: abstract schilderij, beeldhouwwerk = uniek, bijzonder, individueel

lage cultuur, bijvoorbeeld: film, popmuziek, pop-art = herhalingen, veelheid, reproductie, gewoon, massa

Dan voorbeelden van massacultuur:

- Video-fragment van Uitmarkt, 1999, Amsterdam - over de housecultuur. Daarin beelden van Dj's en Vj's en dit in het house-circuit. Daarin ook een interview met Frans Haks, voormalig directeur van het Groninger museum, die vertelt hoe hij de kunst van Micha Klein uit de discotheek plukte en in het museum 'hing'. Vervolgens een fragment met daarin Micha Klein aan het woord, die vertelt over de tijdgeest anno 1999/2000.

- Dia's van de tentoonstelling: 'Heaven", werk van: Jeff Koons, Inez van Lamsweerde, Mariko Mori, Ron Mueck, Thierry Mugler, Tony Oursler, maar ook: DE handschoen van Michael Jackson, Lady Di als een hedendaags madonna-beeld, en kleding van Madonna.

- Afbeeldingen van: Het groninger museum, geënsceneerde fotografie van Teun Hocks, Memphis-design, Philippe Starck-design, Bruce Nauman, Jeff Wall, Marlene Dumas

- Muziek van: David Byrne en Brian Eno: de voorvaderen van de samples en citaten: op My life in the bush of ghosts. Daarin hoor je ritmische klanken waarin o.a. koran-lezers, duiveluitdrijvers enz. verweven zijn. Daarnaast: One world, one voice - een medley van hedendaagse westerse en niet-westerse popmuziek.

- Video-fragment van het journaal waarin de nieuwe net-indeling bekend gemaakt wordt, dit op basis van het motivaction onderzoek naar de nieuwe doelgroepen.

- Inleidende kranten-artikelen over: Walt Disney, de eclips, over een teveel aan informatie, over het grote verleuken, over het is ongrijpbaar, het zapt enz.

Verdere voorbeelden Massacultuur :

Architectuur ( Frank Gehry, James Stirling, Sjoerd Soeters, Hans Hollein, Charles Jencks, Michael Graves, Aldo Rossi )

Beeldende kunst ( Andy Warhol, Claes Oldenburg, Edward Kienholz, Jasper Johns, Bruce Nauman, Jeff Koons, Cindy Sherman, Jeff Wall, Bill Viola, Gary Hill, René Daniëls, Thomas Schütte, Damien Hirst, Marlene Dumas ) - zie ook: boek van Taschen - Art at then Turn of the Millenium

Vormgeving/design - Mode ( design: Philippe Starck, Alessi, Memphis, Marcel Wanders - Mode: Rei Kawakubo, Victor & Rolf; Jean Paul Gaultier, Issey Miyake, Walter van Beirendonck, Martin Margiela; Alexander mcQueen, John Galliano)

Dans: hedendaagse dans - met daarin mengvormen met andere disciplines zoals bijv. video-beelden Kristina de Chatel; Karin Post; Philippe Découfflé

Theater/ Film: tv: soap, docu-drama, reality-tv / nieuwe versies van oude klassiekers / filmregisseurs: Quentin Tarantino, David Lynch, enz.

Muziek - interculturele-multiculturele muziek: rap + klassiek: muziek van prince Igor - Borodin ( gezongen door klassieke stem) in combinatie met rap-muziek; My life in the bush of ghosts - muziek van David Byrne en Brian Eno, die bestaat uit westerse popmuziek met koran-gezangen, boeddhistische gebeden enz. ; de cd: one world one voice: daarop westerse en niet westerse muziek die in elkaar overvloeit.

Interdisciplinaire vormen van kunst, zoals in: a: popmuziek (Underworld, Basement Jaxx, David

Byrne /Brian Eno, Madonna, Prince, + alle popmuziek waarin div. stijlen /citaten /fragmenten /samples gemengd worden) b: videoclips waarbij dans-muziek-beeld samengevoegd zijn. c: beeldende kunst ( 'mixed media - gemengde technieken' - Juan Munoz; Christian Boltanski / nieuwe media: Danielle Kwaaitaal; Micha Klein enz

Terug naar massacultuur